De Nederlandse politiek is volop in beweging. De val van het kabinet, de opkomst van de Onafhankelijke Commissie Toekomst Arbeidsongeschiktheidsstelsel (OCTAS) en discussies over het sociale zekerheidsstelsel zorgen voor grote veranderingen. Welke impact heef dit op jouw loonkosten en in het bijzonder op de stijgende Werkhervattingskas (Whk) en WGA-premie? 

Wat nu nog beleidsmatige ontwikkelingen lijken, kunnen straks leiden tot concrete veranderingen. Denk aan stijgende Whk- en WGA-premies, strengere eisen rond verzuimbegeleiding of een zwaardere financiële last bij langdurige arbeidsongeschiktheid. Door nu al scherp te hebben wat er (mogelijk) aan komt, kun je als organisatie tijdig bijsturen en jouw HR-beleid toekomstbestendig inrichten. 

Van collectieve zekerheid naar individuele verantwoordelijkheid 

Met de oprichting van OCTAS wordt de discussie over het arbeidsongeschiktheidsstelsel concreet. De commissie onderzoekt hoe het stelsel toekomstbestendig kan worden ingericht, met als doel een eerlijker en werkbaarder systeem voor werkgevers, medewerkers en overheid. Er wordt bijvoorbeeld gekeken naar een andere verdeling van risico’s. Voor veel werkgevers betekent dit een mogelijke verschuiving, van collectieve zekerheid naar individuele verantwoordelijkheid. 

Kamerbrief Voortgang sociaal medisch beoordelen 

In de kamerbrief ‘Voortgang sociaal medisch beoordelen en uitkomst voorjaarsbesluitvorming’ zijn daarnaast al een aantal maatregelen aangekondigd die op korte en middellange termijn worden doorgevoerd. Deze moeten de kwaliteit van sociaal-medische beoordelingen verbeteren en de oplopende wachttijden bij het UWV terugdringen. Dit zijn de belangrijkste punten uit de brief: 

• Structurele inzet van SMC’s (Sociaal Medische Centra): om beoordelingen sneller en deskundiger uit te voeren; 

• Herinvoering van de 60+ maatregel van 1 september 2025 tot en met 31 augustus 2027 krijgen oudere werknemers sneller duidelijkheid over hun arbeidsongeschiktheid; 

• Structureel kwijtschelden van WIA-voorschotten: zodat medewerkers niet langer met onnodige schulden blijven zitten bij lange wachttijden; 

• Praktisch beoordelen wordt blijvend ingezet: ook zonder volledig medisch dossier kan een oordeel worden geveld; 

• Bedrijfsarts krijgt een sterkere rol: er ligt een voornemen om de rol van de bedrijfsarts te versterken. Het idee is dat vanaf de zomer van 2026 het medisch oordeel van de bedrijfsarts leidend wordt bij de RIV-toets. 

Het zijn belangrijke signalen en ze laten zien dat het systeem aan het schuiven is. Bereid jouw afdelingen HR of finance zich al voor op deze ontwikkelingen? 

Wat betekent dit concreet voor jouw organisatie? 

Op 15 juli 2025 zijn de nieuwe premies en parameters voor de vaststelling van de gedifferentieerde premie Werkhervattingskas 2026 bekendgemaakt. Hieronder zetten we uiteen wat daarin opvalt. Maar de conclusie is helder, alle elementen hebben een opwaarts effect en de Whk-premie gaat omhoog. Dit komt boven op de al bestaande trend van stijgende loonkosten. 

Dit valt op aan de nieuwe premies en parameters voor 2026: 

• De WIA-herstelactie is meegenomen in de premievaststelling; 
• De herinvoering van de 60+ maatregel is verwerkt; 
• Het samenvoegen van het staartlastvermogen zorgt voor extra druk op de premie.

1. De WIA-herstelactie is meegenomen in de premievaststelling

De zogeheten WIA-herstelactie is een grootschalig traject waarbij het UWV duizenden WIA-beoordelingen opnieuw uitvoert vanwege achterstanden, onvolledige dossiers of mogelijk onjuiste beslissingen. Hoewel deze actie in de kern bedoeld is om recht te doen aan individuele medewerkers, heeft het ook een direct effect op jou als werkgever.  

De extra beoordelingen kunnen leiden tot hogere WGA-uitkeringen. Deze hogere lasten komen deels uit het Whk-vermogen. De structurele hogere lasten hebben een effect op de WGA-premie. 

2. De herinvoering van de 60+ maatregel vanaf september 2025

Vanaf 1 september 2025 tot en met 31 augustus 2027 wordt de 60+ maatregel opnieuw ingevoerd. Deze regeling houdt in dat werknemers van 60 jaar en ouder onder voorwaarden sneller duidelijkheid krijgen over hun arbeidsongeschiktheid, zonder volledige beoordeling.  

De maatregel kan bijdragen aan minder wachttijd en meer rust voor oudere medewerkers, maar het heeft ook financiële gevolgen. Omdat deze vereenvoudigde WIA-beoordelingen niet ten laste van werkgevers komen, leidt dit tot een hogere druk op de Aof-premies. Dit is daarom een belangrijk aandachtspunt bij de premies en parameters voor 2026. 

3. Samenvoeging van het staartlastvermogen per 1 januari 2026

Per 1 januari 2026 verandert er iets belangrijks in de financiering van de WGA. Het aparte staartlastvermogen wordt dan samengevoegd met het algemene premie-instrumentarium. 

Voor werkgevers die eigenrisicodrager voor de WGA worden, geldt dat zij normaal gesproken verantwoordelijk zijn voor de WGA-uitkeringen van hun (ex-)medewerkers. De bestaande uitkeringen en de uitkeringen van medewerkers die op dat moment al ziek zijn blijven echter bij het UWV. Dit zijn de zogeheten staartlasten. 

Tot nu toe werden deze lasten apart gefinancierd vanuit het staartlastvermogen. Vanaf 2026 worden ze echter meegenomen in de reguliere Whk-premieopbouw. Voor werkgevers betekent dit concreet: een verhoging van de gemiddelde Whk-premie. 

Mogelijke oplossingen UWV 

Er wordt momenteel gekeken naar een oplossing bij het UWV. De knelpunten bij sociaal-medische beoordelingen zijn nijpend en vragen om directe oplossingen. Zo wordt er nagedacht over: 

• Het (tijdelijk) afschaffen of uitstellen van dwangsommen bij het niet tijdig beoordelen; 
• Versnellen van keuringstrajecten; 
• En een herziening van de doorbelastingsregels voor werkgevers. 

Deze bewegingen zijn op zichzelf al belangrijk. Maar ze maken vooral duidelijk dat het stelsel in transitie is. En in die transitie wordt steeds vaker naar jou als werkgever gekeken.

Wat verwachten de HR specialisten van OAZ?

Bij OAZ volgen we de ontwikkelingen rondom de Whk en WGA op de voet. We zien dat het aantal organisaties dat te maken krijgt met stijgende lasten binnen de Whk-regeling blijft groeien. Deels door externe factoren zoals een krappe arbeidsmarkt en vergrijzing, maar ook door beleid dat steeds vaker inzet op een grotere rol voor de werkgever. 

Daarnaast zien wij een reële kans dat er de komende jaren wijzigingen worden doorgevoerd in het arbeidsongeschiktheidsstelsel. Denk hierbij aan de mogelijke aanpassingen zoals genoemd in het rapport Octas: 

• Een verlaging van de WIA-drempel; 
• Het afschaffen van IVA en VVU; 
• En mogelijk een verkorting van de doorbelastingsperiode Whk. 

Samen vooruitkijken 

Juist in een periode van grote verandering loont het om overzicht te houden. Wat verandert er? Wat zijn de risico’s voor jouw organisatie? Waar liggen kansen om te besparen of beter te sturen? 

Bij OAZ ondersteunen we organisaties dagelijks bij het analyseren, optimaliseren en terugvragen van werkgeverslasten. Denk aan gerichte acties rondom instroom in de Ziektewet of WGA, een herbeoordeling van verzuimdossiers of het toetsen van jouw premie aan de hand van de juiste parameters. Geen standaardadvies, maar maatwerk dat past bij jouw organisatie. 

Fouten in jouw Whk-beschikking 

Zo controleert OAZ jaarlijks zo’n 100 Whk-beschikkingen. En dat loont! In 2024 dienden we in de helft van de gevallen een bezwaar in vanwege fouten. In 2025 lag dat percentage op 44 procent.  

Deze percentages laten zien dat een kritische blik op de Whk-beschikking geen overbodige luxe is. Juist nu de systematiek vanaf 2026 verandert, is het belangrijk om te weten of jouw organisatie niet ongemerkt te veel betaalt. 

Benieuwd waar voor jouw organisatie kansen liggen om risico’s te beperken of lasten te verlagen? Onze HR-specialisten kijken graag met je mee. Neem gerust vrijblijvend contact op via info@oaz.nl of bel 088 5600 700.